Χωρίς σχέδιο, αλλά και χωρίς ταμπού

Του Κωστα Μπακογιαννη*

Την τελευταία τριετία, η διαχείριση του ζητήματος της κινητικότητας και των απολύσεων καταδεικνύει την τραγική αποτυχία του ελληνικού πολιτικού συστήματος να αντιμετωπίσει την κρίση. Διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις αναλώνονται στη λήψη δημοσιονομικών μέτρων, αλλά ταυτόχρονα αρνούνται πεισματικά να προχωρήσουν στις δομικές μεταρρυθμίσεις που έχουμε τόσο πολύ ανάγκη.

Αποτελεί κοινό τόπο ότι το Δημόσιο είναι ο μεγάλος ασθενής και απαιτούνται σαρωτικές αλλαγές. Ενα λάθος όμως, δεν διορθώνεται με ένα άλλο λάθος. Με πρόχειρες και βίαιες καταργήσεις αρμοδιοτήτων και υπηρεσιών, χωρίς σχέδιο και στρατηγική, δημιουργούνται περισσότερα προβλήματα από όσα λύνονται. Ασφαλώς οφείλουμε να τηρήσουμε τις διεθνείς μας υποχρεώσεις, αλλά το «κρυφτό» με τους δανειστές μας έχει αποδειχθεί εξίσου οδυνηρό με την ανάδειξη ποσοτικών στόχων σε αυτοσκοπό και την αντίληψη της υπέρ πάντων υπερκάλυψής τους ως μεταρρύθμιση. Χιλιάδες εργαζόμενοι χάνουν τις δουλειές τους, το Δημόσιο όμως, όχι μόνο δεν αλλάζει, αλλά πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο.

Ολοι μας, πέρα και πάνω από τα κόμματα και τις σκοπιμότητές τους, από όποια θέση και αν βρισκόμαστε, στο κέντρο ή στην περιφέρεια, αιρετοί ή υπάλληλοι, έχουμε ένα κοινό συμφέρον: την ανασύσταση της ελληνικής δημόσιας διοίκησης με στόχους τη διαφάνεια, τη συνέπεια και την αποτελεσματικότητα. Είναι προφανές ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει από την μία μέρα στην άλλη. Καθίσταται δε, ακόμα δυσκολότερο, όταν γίνεται με το μαχαίρι της τρόικας στον λαιμό.

Γι’ αυτό, εδώ που φτάσαμε, είμαστε πλέον όλοι μπροστά στις ευθύνες μας. Η κυβέρνηση οφείλει να καταθέσει άμεσα, έναν σοβαρό και μελετημένο «οδικό χάρτη» που να υπερβαίνει ακόμα και τις διεθνείς μας υποχρεώσεις, θέτοντας ξεκάθαρα κριτήρια διαχείρισης ανθρωπίνου δυναμικού, όπως η πρόσληψη ή μη μέσω ΑΣΕΠ, τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα, ο χρόνος προϋπηρεσίας, αλλά και κοινωνικά κριτήρια. Η αξιολόγηση μπορεί να γίνει από ανεξάρτητο φορέα, ακόμα και εάν είναι ιδιωτικός. Σε κάθε περίπτωση, η συστηματική στοχοποίηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η οποία υπολογίζεται πως εκπροσωπεί το 12% των δημοσίων υπαλλήλων, είναι άδικη και αντιπαραγωγική.

Ταυτόχρονα, όμως, με τη σειρά της η Τοπική Αυτοδιοίκηση -ως ο κοντινότερος θεσμός στον πολίτη- είναι καιρός να κάνει την αυτοκριτική της. Οφείλουμε όλοι να συμβάλουμε ουσιαστικά στην κοινή προσπάθεια χωρίς υπεκφυγές, ταμπού και ιδεοληψίες. Να είμαστε έτοιμοι να κάνουμε υπερβάσεις. Για παράδειγμα, ας πούμε ξεκάθαρα πως η μονιμότητα είναι αναχρονισμός. Την ίδια ώρα πρέπει να αρχίσει η συζήτηση εκ του μηδενός, με νέους όρους. Αν θέλουμε να πετύχουμε ένα μικρότερο και πιο ευέλικτο επιτελικό κεντρικό κράτος, πρέπει να εξετάσουμε την αποκέντρωση αρμοδιοτήτων, υπηρεσιών και πόρων στα πρότυπα των ευρωπαϊκών κρατών. Απαιτείται βεβαίως ένα νέο νομικό και θεσμικό πλαίσιο για να μπορούν οι δήμοι να ανταποκριθούν στις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών, αλλά και να επιβιώνουν στο μέτρο των πραγματικών τους δυνατοτήτων. Προϋπόθεση είναι η αλλαγή νοοτροπίας. Ισχυροί δήμοι, συνεπάγονται αυξημένα δικαιώματα αλλά και αυξημένες υποχρεώσεις. Αν, για παράδειγμα, ένας δήμος ασκεί κακή οικονομική διαχείριση, πρέπει να είναι έτοιμος πως θα αφεθεί ακόμα και να χρεοκοπήσει. 

Η στρατηγική της χώρας δεν μπορεί να έχει ημερομηνία λήξης την 22α Σεπτεμβρίου και τις γερμανικές εκλογές. Ούτε τις επόμενες ελληνικές εκλογές, ούτε καν την επόμενη δόση. Χρειαζόμαστε στρατηγική για το 2020. Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε την πυρίτιδα, υπάρχουν διεθνώς καλές πρακτικές τις οποίες μπορούμε να προσαρμόσουμε στην ελληνική πραγματικότητα. Ας παραιτηθούμε επιτέλους από την εθνική μας πρωτοτυπία. 

* Ο κ. Κώστας Μπακογιάννης είναι δήμαρχος Καρπενησίου.

ΠΗΓΗ: kathimerini.gr